زمینه: خرماي كبكاب همانند خرماي مضافتي جزء خرماهاي پوستي محسوب شده و در مرحله تمار بيش از 25 درصد از سطح كل پوست آن از قسمت گوشت ميو ه جدا مي شود اين حالت ايجاد شده در ميوه از مطلوبيت آن مي كاهد و به ميوه ظاهري ناپسند مي دهد در مرحله رطب، كبكاب فاقد اين حالت مي باشد و برخلاف مرحله تمار كه داراي ظاهري چروكيده و نامطلوب است ، ميوه دراين مرحله شكل ظاهري بهتر و رنگ روشن تري دارد. به دليل شرايط آب و هوائي شهرستان دشتستان نظير بادهاي گرم، گرد و غبار قسمت اعظم خرماي كبكاب كه به روش طبيعي بر روي درخت مي رسند آلوده به كنه تار عنكبوتي، گرد و خاك و يا دچار خشكيدگي خوشه مي شوند. عارضه خشکیدگی خوشه خرما در چند سال اخیر مهمترین مشکل تولیدکنندگان خرما در جنوب کشور بوده است که خسارت هنگفتی به باغداران وارد نموده است، بنابراین انتخاب یک راه حل مناسب برای رفع یا کاهش خسارت ناشی از این عارضه ضروری به نظر می رسد.
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات نیترات کلسیم، سولفات پتاسیم و بنزیل آدنین بر روی عملکرد و خصوصیات کمی و کیفی و همچنین عارضه خشکیدگی میوه درختان خرمای رقم کبکاب در دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه خلیج فارس اجرا گردید.
روش شناسی: این پژوهش روی 24 اصله نخل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل شاهد (آب مقطر)، 150 میلیگرم در لیتر بنزیل آدنین، 10 گرم در لیتر سولفات پتاسیم، 15 گرم در لیتر نیترات کلسیم، 15 گرم در لیتر نیترات کلسیم +150 میلیگرم در لیتر بنزیل آدنین، 15 گرم در لیتر نیترات کلسیم+10 گرم در لیتر سولفات پتاسیم،10 گرم در لیتر سولفات پتاسیم+ 150 میلی گرم در لیتر بنزیل آدنین و 150 میلیگرم در لیتر بنزیل آدنین+10 گرم در لیتر سولفات پتاسیم+ 15 گرم در لیتر نیترات کلسیم بودند. در این آزمایش صفات طول، قطر و وزن میوه و هسته، سفتی بافت میوه، قند کل، قند احیاء، pH، TSS، TA و درصد خشکیدگی ظاهری میوه اندازه گیری شد.
یافته ها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تیمارهای مورد بررسی برای تمامی صفات به جز TSS در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. براساس نتایج مقایسه میانگین، اثر هورمون بنزیل آدنین و کودهای سولفات پتاسیم و نیترات کلسیم بر ویژگیهای کمی میوه خرما رقم کبکاب شامل طول، قطر و وزن میوه و هسته خرما رقم کبکاب در سطح یک درصد اثر معنیدار افزایشی نشان داد. همچنین کاربرد محلول پاشی هورمون بنزیل آدنین و کودهای سولفات پتاسیم و نیترات کلسیم بر صفات کیفی قند کل و قند احیاء در سطح یک درصد اثر معنی دار نشان داد. بیشترین قند، طول، قطر و وزن میوه و هسته در تیمار ترکیبی ترکیب تیماری 150 میلیگرم در لیتر بنزیل آدنین+10 گرم در لیتر سولفات پتاسیم+ 15 گرم در لیتر نیترات کلسیم مشاهده شد. با توجه به روند تغییرات، سایر صفات مورد بررسی میوه شامل pH، TA و سفتی بافت میوه نیز تحت تاثیر هر سه تیمار مورد استفاده در این پژوهش قرار گرفتند. در بررسی کنترل عارضه خشکیدگی ظاهری میوه خرما اثر تیمارهای مختلف بنزیل آدنین، سولفات پتاسیم و نیترات کلسیم در سطح یک درصد اثر معنیدار نشان داد. با ترکیب هر سه، عملکرد میوه بهتر و خشکیدگی کاهش یافت به طوری که کمترین میوه خشکیده در ترکیب تیماری 150 میلیگرم در لیتر بنزیل آدنین+10 گرم در لیتر سولفات پتاسیم+ 15 گرم در لیتر نیترات کلسیم دیده شد.
نتیجه گیری: در مجموع با توجه به نتایج حاصل، تیمار 150 میلی گرم در لیتر بنزیل آدنین+10 گرم در لیتر سولفات پتاسیم+ 15 گرم در لیتر نیترات کلسیم که گواهی بر درصد خشکیدگی پایین و کیفیت میوه قابل قبول در مجموع صفات فیزیکی و شیمیایی میوه دارد می توان تیمار برتر معرفی کرد.
